Hoe maakt men boter ?

Boter wordt gemaakt van room met 35-42% vetgehalte.
Eigenlijk is boter niets anders dan te veel opgeklopte room.
Om 1 kg boter te maken heb je 22 à 27 liter melk nodig.
De melk wordt in een afromer ontroomd. De afgeroomde melk wordt meestal verwerkt tot melkpoeder. De room zal verder verwerkt worden tot boter en botermelk.

Eerst wordt de room verhit (gepasteuriseerd) om de bacterien te doden en daarna afgekoeld tot 4°C à 5°C voor opslag in roestvrije gekoelde stalen tanks.
De room wordt voor het karnen op 7°C gebracht.

Er wordt zuursel aan toegevoegd. De smaak en het aroma van de boter worden voornamelijk door dit zuursel bepaald.

s'Anderendaags wordt alles naar een continu werkende boterbereidingsmachine gepompt die in een en dezelfde machine alle bewerkingen uitvoert die nodig zijn om boter te maken:
karnen, koelen, scheiden, kneden en verpakken.

De room wordt in een gekoelde cylindrische karn (1) gepompt waar hij door verschillende "kloppers" mechanisch snel omgezet wordt tot ruwe boter. De boterkorreltjes kitten aaneen en in een scheidingssectie (2) wordt de boter gescheiden van de botermelk. Hier worden de boterkorreltjes ook voor de eerste keer gewassen. Deze sectie is ook uitgerust met een schroef die de boter kneed terwijl hij hem naar de volgende sectie voert. Wanneer de boter de scheidingssectie verlaat, wordt hij door een conische opening en een geperforeerde plaat (3)geduwd waar de resterende botermelk verwijderd wordt. De boter wordt dan naar de tweede kneed-sectie (4) geduwd. In deze cylinder wordt het meeste deel van de resterende lucht uit de boter verwijderd in een vacuumkamer en op het einde van de cylinder wordt de boter voor een laatste keer gekneed wanneer het door geperforeerde platen geduwd wordt. Op deze plaats kunnen nog kleine vocht-aanpassingen van de boter gebeuren. Wanneer de boter de machine verlaat wordt ze onmiddellijk door een verpakkingsmachine automatisch ingepakt.



KARNEN
Gedurende dit proces wordt de room op hoge snelheid rond geslingerd. Dit breekt de vetmembraantjes en zorgt ervoor dat de vetdeeltjes samenklonteren en boterkorrels vormen. De boterkorrels beginnen boven te drijven.


KOELEN & SCHEIDEN

Alles wordt afgekoeld om de boterkorrels beter te kunnen afscheiden van de inmiddels botermelk geworden vloeistof. De botermelk wordt afgescheiden.

KNEDEN
De boterkorrels worden nu onder druk door geperforeerde platen geduwd (kneden) om het vocht te verdelen en de boter de gewenste vastheid te geven.


VERPAKKEN
De boter wordt verpakt in 25 kg dozen, 5 kg, 0,25 kg ... en gekoeld opgeslagen tot bij de verbruiker.


VROEGER
De bereiding en het gebruik van boter bestaat al duizenden jaren.
Naast gebruik als voedsel speelde boter ook een belangrijke rol als geneesmiddel, als offergave en zelfs als schoonheidsprodukt.
De room werd vroeger op de boerderij met hand urenlang gestampt in een stampkarn tot de vetbolletjes zich afscheidden van de karnemelk.
Daarna werden de vetbolletjes ambachtelijk gekneed en eventueel gezouten.
De boter werd meestal in boterpotten bewaard en op de markt verkocht.
Als je eens een paar oude karnen wenst te zien, ga eens naar de homepage van het zuivelmuseum of breng een bezoekje aan het museum te Blankenberge.